Czasy spalania w przydomowych piecach opałowych paliw energetycznych niskiej jakości minęły bezpowrotnie. Ze względu na troskę o stan środowiska naturalnego, władze wojewódzkie na terenie naszego kraju decydują się na stopniowe wprowadzanie w życie zapisów, które będą regulować politykę energetyczną obywateli Polski. Wynikiem tych prac jest właśnie ustawa antysmogowa.

Czym można palić w piecu? Które substraty energetyczne są szczególnie szkodliwe dla środowiska? Po co powstał program ochrony stanu powietrza?

Czym jest ustawa antysmogowa? Czym można palić w piecu?

Ustawą antysmogową określa się odrębne uchwały sejmików wojewódzkich, które funkcjonują jako indywidualne rozporządzenia władz samorządowych. Stworzenie oraz zatwierdzenie uchwały antysmogowej jest samodzielnym działaniem każdego organu wojewódzkiego. W dużym uproszczeniu ustawy antysmogowe są dokumentami, które mają określać, czym można palić w piecu na terenie danego województwa lub miasta.

Związane jest to z narastającym poczuciem obowiązku obywatelskiego o dbałość i stan zanieczyszczenia powietrza. Warto pamiętać o tym, że każda „ustawa antysmogowa” funkcjonuje jako odrębny dokument. Z tego powodu treść rozporządzenia dotyczącego jednego województwa, może być zupełnie inna niż w przypadku sąsiedniego regionu. Decyzje o postanowieniach konkretnej uchwały zależą od decyzji radnych danego sejmiku wojewódzkiego.

Impulsem do tworzenia ustaw antysmogowych była nowelizacja Ustawy Prawo o Ochronie Środowiska z 2015 roku. W późniejszym czasie władze konkretnych ośrodków miejskich i województw tworzyły własne rozporządzenia, decydujące o legalności spalania danych paliw i produktów. Dla przykładu od 1 lipca 2017 na terenie miasta Krakowa zabronione jest używanie tradycyjnych kotłów węglowych do ogrzewania domostw.

Po co powstała ustawa antysmogowa? Czy podpowiada nam czym można palić w piecu?

Informacja dotycząca tego, czym można palić w piecu, jest również ważna jak idea stojąca za wprowadzaniem uchwał antysmogowych. Zgodnie z polityką unijną na terenie naszego kraju zostały podjęte działania, których celem jest ograniczenie zanieczyszczenia powietrza smogiem. Węglowe piece jeszcze kilkanaście lat temu były wykorzystywane w większości polskich domostw. Jest to bowiem jeden z najtańszych i najszybszych sposobów na ogrzanie domu.

Naturalne zasoby energetyczne, takie jak węgiel brunatny i drewno opałowe sprawiły, że dostęp do substratów był przede wszystkim łatwy. Przełomowym krokiem był rozwój alternatywnych metod ogrzewania domów. Tradycyjne piece węglowe wyparte zostały przez pompy ciepła i panele fotowoltaiczne. Zachęcanie obywateli naszego kraju do wymiany przestarzałych i nieekologicznych kotłów mogło być od tego momentu podparte ciekawą alternatywą.

To właśnie brak negatywnego wpływu na środowisko naturalne sprawia, że mieszkańcy kolejnych województw decydują się na zmianę dotychczasowych nawyków grzewczych. Panele fotowoltaiczne, kotły na pellet czy ogrzewanie gazowe? Ostateczny wybór zależy do indywidualnych potrzeb i preferencji.

Czym można palić w piecu?

Jednym z najczęściej stawianych pytań, związanych z ustawą antysmogową jest zagadnienie „czym właściwie można palić w piecu?” oraz „czy można spalać czysty węgiel kamienny?”.

Odpowiedź na te pytania jest niejednoznaczna. Bowiem każde województwo posiada własne regulacje. Różnią się one między sobą. Dlatego konieczne jest sprawdzenie dokładnego obszaru, którego rozporządzenia obejmują dane gospodarstwo domowe.

Dla przykładu na terenie województwa dolnośląskiego dozwolone jest spalanie węgla i drewna opałowego w piecach spełniających wymogi projektu. Zasada ta nie dotyczy jednak terenu miasta Wrocławia oraz niektórych miejscowości uzdrowiskowych. Jedna z pierwszych ustaw antysmogowych została wprowadzona w Krakowie. To właśnie stolica województwa małopolskiego była od lat uważana za najbardziej zanieczyszczone polskie miasto. Od 1 lipca 2017 roku na terenie Krakowa obowiązuje zakaz spalania węgla kamiennego i brunatnego o konkretnych gramaturach, a także drewna opałowego o znacznej wilgotności.

Regulacje dotyczące konkretnych obszarów na terenie kraju są dostępne na stronach rządowych wraz z planem programu ochrony powietrza. Ze względu na częste zmiany obowiązujących uchwał, jest to najlepszy sposób na zapoznanie się z dokładnymi wytycznymi.

Czym zatem palić w piecu aby mieć pewność, że wpływ spalania będzie neutralny dla środowiska? Warto użyć drewna opałowego o niskim poziomie wilgotności, najczęściej poniżej 20%. Biomasa tego typu charakteryzuje się mniejszą ilością szkodliwych produktów procesu spalania, które są emitowane do atmosfery. W większości miejsc w Polsce dozwolone jest również spalanie odsiarczonego węgla kamiennego, a także nieimpregnowanego drewna oraz łupin orzechów. Wbrew powszechnym działaniom, które mają służyć ograniczeniu spalaniu w tradycyjnych kotłach, tego typu paliwa są wciąż najpopularniejszymi metodami ogrzewania domostw.

Kary za nieprzestrzeganie ustawy antysmogowej

Wielu z obywateli naszego kraju zadaje sobie pytanie, dotyczące przełożenia na praktykę założeń uchwał antysmogowych. Niektórzy wątpią w możliwość całkowitej kontroli substratów grzewczych. Z tego powodu warto być świadomym, jakie organy zajmują się kontrolą domowych pieców.

Dokonują jej najczęściej oddziały ekopatrolu straży miejskiej oraz wykwalifikowani urzędnicy. Pracownicy zajmujący się kontrolą przydomowych pieców centralnego ogrzewania są bardzo często wyposażeni w nowoczesne sprzęty. Szczególnie funkcjonariusze straży miejskiej chętnie używają dronów, które pozwalają na badanie składu dymu wydostającego się z danego komina.

Jaką karę można dostać?

W zależności od charakteru danego budynku, w przypadku wykrycia nieprawidłowości organy kontrolujące mogą nałożyć na administratora dotkliwe kary. Wielkość mandatu może wynosić od 500 zł w przypadku jego przyjęcia, do nawet 5 tysięcy złotych w przypadku postępowania sądowego. Kontrole wykwalifikowanych instytucji mogą odbywać się w godzinach od 6:00 do 22:00 w przypadku gospodarstwa domowego, a w przypadku budynków firmowych całodobowo.

Ustawy antysmogowe – czy są skuteczne?

Skuteczność ustaw antysmogowych jest bardzo często kwestionowana. Głównym argumentem, podawanym przez osoby je krytykujące, jest brak możliwości całkowitej kontroli działań obywatelskich. Okazuje się jednak, że większość z mieszkańców konkretnych województw chętnie stosuje się do nakładanych ograniczeń.

Istotnym aspektem jest fakt, że ilość smogu w powietrzu wpływa nie tylko na stan środowiska naturalnego, ale też na zdrowie mieszkańców. Osoby mieszkające w większych miastach z pewnością doskonale znają nieprzyjemny zapach, który jest związany z rozpoczęciem sezonu grzewczego.

Spalanie słabej jakości biomasy oraz węgla przyczynia się nie tylko do pogorszenia jakości powietrza, ale też ogólnego komfortu mieszkańców dużych ośrodków miejskich. Alternatywne źródła ogrzewania domostw umożliwiają korzystanie z wielu zastępczych sposobów grzewczych, które są równie efektywne jak działanie pieców węglowych. Warto zdecydować się na wybór odnawialnych źródeł energii. Związane są z nimi duże korzyści nie tylko dla jednostki, ale też dla ogółu społeczeństwa.